Voeding suppletie tijdens de zwangerschap

Je weet al dat goede voeding belangrijk is tijdens de zwangerschap. Het mag je ongeboren kind aan niets ontbreken. Maar laten we eerlijk zijn, het is moeilijk om te weten of je echt alle vitamines en mineralen binnenkrijgt die jij en je baby nodig hebben.

Dat is waar prenatale vitamines het toneel betreden. Prenatale vitamines zijn voedingssupplementen voor tijdens, voor en na de zwangerschap. Deze supplementen dienen NIET als vervanging van een uitgebalanceerd dieet, maar fungeren in plaats daarvan als (vaak) broodnodige aanvulling voor zowel de zwangere vrouw als haar kind in ontwikkeling.

Dagelijkse inname van 400 mcg folaat of foliumzuur is tijdens de zwangerschap bijvoorbeeld enorm belangrijk. Foliumzuur, ook wel vitamine B11 genoemd, is een wateroplosbare vitamine. Het nutriënt is onmisbaar voor de vroege ontwikkeling van de zuigeling.

B11 kent twee vormen: foliumzuur, de synthetische variant, en folaat, de natuurlijke variant. De biologische beschikbaarheid van folaat is groter. In andere woorden, het lichaam neemt folaat beter op dan regulier foliumzuur.

Maar ben je ook bekend met alle andere vitamines die een rol spelen tijdens de zwangerschap? In deze blog besteden we aandacht aan de zes vitamines die elk hun steentje bijdragen aan een gezonde zwangerschap.

Vitamine B12 tijdens de zwangerschap

Vitamine B12 helpt de zenuw- en bloedcellen van ons lichaam gezond te houden. Daarnaast is de vitamine onmisbaar bij de aanmaak van DNA, het genetische materiaal in al onze cellen.

We associëren een tekort met een verhoogd risico op verschillende nadelige zwangerschapsuitkomsten voor zowel moeder als foetus^1,2,3,4. Deze risico’s omvatten :

• Neurale-buisdefecten (open ruggetje, een gehemeltespleet en/of een open schedel).
• Intra-uteriene groeiachterstand.
• Pre-eclampsie (te hoge bloeddruk en eiwitverlies, tijdelijke orgaanschade).
• Vroege miskraam.

Het angstaanjagende is dat de neurologische en ontwikkelingsachterstanden bij baby’s veroorzaakt door een B12-tekort, onomkeerbaar zijn.

Wisselwerking vitamine B12 en folaat/foliumzuur

Vitamine B12 en folaat/foliumzuur (B11) zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden.

Een vitamine B12-tekort linken we aan miskramen en neurale buisdefecten³. Zoals eerder beschreven in dit blog kan folaat of foliumzuur daarbij helpen. Echter, bij een B12-tekort wordt foliumzuur niet omgezet in het lichaam. Ondanks dat de waarde in het bloed bij inname stijgt, blijven de waardes in de rode bloedcellen onveranderd laag. Daarom is het belangrijk om je B12-waardes goed in de gaten te houden.

Best opneembare vormen van vitamine B12

Er zijn verschillende vormen van vitamine B12. De best opneembare vormen zijn methyl- en adenosylcobalamine. Dit zijn beide biologisch actieve vormen die niet meer omgezet hoeven te worden door de maag en darmen. Zowel methyl-als adenosylcobalamine hebben belangrijke biochemische en therapeutische voordelen in vergelijking met andere niet actieve vormen van B12, zoals cyanocobalamine.

Een goede zwangerscpsmultivitamine bevat daarom naast folaat idealiter methyl- en adenosylcobalamine.

Fabel: geen Vitamine A tijdens zwangerschap

Vroeger zei men dat je vitamine A beter kunt vermijden tijdens de zwangerschap. De waarheid ligt echter genuanceerder. De aanbevolen dagelijkse inname voor zwangere vrouwen ligt zelfs hoger dan het innameadvies voor niet-zwangere vrouwen. Respectievelijk 800 mcg tegenover 700 mcg om precies te zijn⁵.

Vitamine A is een in vet oplosbare vitamine die we opslaan in de lever. Vitamine A is belangrijk voor^6,7:

• De embryonale groei van de baby.
• De ontwikkeling van het hart, de longen, de nieren, de ogen, botten.
• De bloedsomloop, de ademhaling en het centrale zenuwstelsel.

Vitamine A is met name essentieel voor vrouwen die op het punt staan te bevallen, omdat het bijdraagt aan het herstel van weefsel¹¹. Het is daarnaast goed voor de ogen, bestrijdt infecties, ondersteunt het immuunsysteem en helpt bij het vetmetabolisme⁶.

Wel is enige voorzichtigheid geboden. Want doseringen boven de 3000 mcg vitamine A kunnen wél nadelige gevolgen hebben⁵. Daarom kun je bepaalde voedingsmiddelen die onwijs veel vitamine A bevatten beter mijden tijdens de zwangerschap.

Vermijd deze producten tijdens de zwangerschap: lever, smeerleverworst en paté tot een maximum van 1 keer per week.

Ter illustratie: De hoeveelheid smeerleverworst of paté voor één boterham bevat al ongeveer 1.200 microgram vitamine A! Met drie boterhammen zit je dan al boven de toxische grens.

IJzertekort zwangerschap

Veel vrouwen hebben tijdens de zwangerschap last van bloedarmoede. Dit kan komen door een foliumzuur of B12-tekort, maar ook een ijzertekort zou de boosdoener kunnen zijn.

Zwangere vrouwen hebben namelijk een grotere behoefte aan ijzer. Naarmate de zwangerschap vordert, hebben de baarmoeder, placenta en embryo steeds meer bloed en zuurstof nodig. Uitgedrukt in cijfers moet het lichaam tussen de 30 en 40 procent meer bloed produceren. Hiermee verdubbelt de ijzerbehoefte van 15 milligram tot 30 milligram per dag.

Helaas voldoet niet elke zwangere vrouw in haar verhoogde behoefte. Onderzoekers hebben vastgesteld dat 30 procent van de vrouwen met een baby op komst gedurende de zwangerschap een ijzertekort of -anemie oplopen⁸.

Klachten die horen bij een ijzertekort:

• Vermoeidheid, futloosheid
• Bleke huid
• Duizeligheid
• Snel buiten adem

Risicogroepen ijzertekort tijdens zwangerschap:

• Tieners
• Vrouwen die minder dan een jaar na de geboorte van hun vorige kind weer zwanger zijn geworden
• Vegetariërs
• Vrouwen die een groentearm dieet nuttigen
• Vrouwen van wie de ouders niet uit West-Europa komen,
• Vrouwen die zwanger zijn van een meerling
• Vrouwen met een bloedziekte als sikkelcelanemie of thalassemie

Best opneembare vorm van ijzer:

Er zijn meerdere vormen van ijzer verkrijgbaar. Bisglycinaat is de meest biologisch beschikbare vorm. Zelfs ons maagsap is geen partij voor de structuur van dit aminozuurchelaat, welke als ondoorlaatbaar schild dient voor het ijzer. Het ijzerbisglycinaat bereikt onze darmen fluitend geheel intact en kan vervolgens volledig opgenomen worden door ons lichaam.

Aanbevolen dagdosering: 30 mg.

Vitamine D tijdens de zwangerschap

De zonnevitamine speelt een belangrijke rol in het botmetabolisme is daarom belangrijk voor de ontwikkeling van het skelet van de baby. Ons lichaam maakt vitamine D aan tijdens de blootstelling aan zonlicht. Tevens wordt het pro-hormoon aangetroffen in vette vis, eieren en verrijkte voedingsproducten.

Aangenomen wordt dat een vitamine D-tekort verband houdt met een verhoogd risico op pre-eclampsie, zwangerschapsdiabetes mellitus, vroeggeboorte en andere weefselspecifieke aandoeningen.⁹

Aanbevolen dagdosering vitamine D3

De Nederlandse Gezondheidsraad gaat over de richtlijnen voor vitamine D suppletie tijdens de zwangerschap. Het meest recente vitamine D inname-advies voor zwangeren is 10 mcg. Dit advies is echter alleen geschikt voor vrouwen die reeds een toereikend vitamine D gehalte hebben. Wanneer je je zwangerschap ingaat met een vitamine D tekort dan is een dosering van 10 mcg te laag om dit tekort om te zetten.

Een universeel vitamine D advies is dan ook niet meer van deze tijd. Het is daarom belangrijk om op de hoogte te zijn van je vitamine D status, voordat je beslist, of je laat adviseren welke dosering bij jouw situatie past.

Visolie zwangerschap

Visolie is vooral belangrijk tijdens het eerste trimester (drie maanden) van de zwangerschap. Net als bij foliumzuur wordt aangeraden om voor de zwangerschap al te beginnen met visolie omdat je meestal pas na 3-4 weken weet dat je zwanger bent.

Omega-3 vetzuren blijken essentieel voor zowel de neurologische als de vroege visuele ontwikkeling van de baby¹⁰. Ons standaard westerse dieet heeft echter een drastisch tekort aan deze voedingsstoffen. Dit tekort aan omega-3-voedingsstoffen verergert nog eens doordat zwangere vrouwen een hogere omega-3 behoefte hebben. Dit is het resultaat van de foetus die omega-3-vetzuren van de moeder gebruikt voor de ontwikkeling van het eigen zenuwstelsel. Wanneer er onvoldoende DHA in het lichaam aanwezig is, kan dit na de bevalling resulteren in een postnatale depressie.

Bovendien heeft onderzoek bevestigt dat het toevoegen van EPA en DHA aan de voeding van zwangere vrouwen een positief effect heeft op de visuele en cognitieve ontwikkeling van de baby. Daarnaast is aangetoond dat een hogere consumptie van omega-3 vetzuren het risico op allergieën bij zuigelingen kan verminderen¹⁰.

Omega-3-vetzuren in visolie hebben daarnaast positieve effecten op de zwangerschap zelf⁵. Het is bewezen dat een verhoogde inname van EPA en DHA :

• Voortijdige bevalling voorkomt.
• Het risico op pre-eclampsie verlaagt.
• En het geboortegewicht kan verhogen.

Dagdosering: minimaal 500 mg DHA/EPA

In onze webshop hebben we speciale Zwanger worden, Zwanger zijn, en postnataal supplementenbundels samengesteld. Heb je vragen hierover? Neem dan even contact op met sharon@voedingmaaktjebeter.nl 

Referenties:

1. Selhub J, Jacques PF, Dallal G, Choumenkovitch S, Rogers G. The use of a combination of blood concentra- tions of vitamins and their respective functional indica- tors to define folate and vitamin B12 status. Food Nutr Bull 2008;29:S67–73.
2. Institute of Medicine of the National Academies of Sci- ence. Dietary reference intake for thiamine, riboflavin, niacin, vitamin B6, folate, vitamin B12, panthotenic acid, biotine and choline. Washington, DC: National Acad- emies Press, 1998.
3. Vitamin B12 deficiency: Is it underestimated in pregnant women? Robert H. Glew, Denis M. McCarthy & Dorothy J. Vanderjagt, (Received 26 October 2004; accepted 28 December 2004), ISSN 0001-6349 print/ISSN 1600-0412 online # 2006 Taylor & Francis DOI: 10.1080/00016340500438074
4. Neural-tube defects are associated with low concentrations of cobalamin (Vitamin B12) in amniotic fluid. M. T. Steen, A. M. Boddie, A. J. Fischer, W. Macmahon, D. Saxe, K. M. Sullivan, P. P. Dembure AND L. J. Elsas Diagn. 18: 545-555 (1998)
5. (z.d.). Kan vitamine A tijdens de zwangerschap kwaad? Geraadpleegd 16 september 2020, van https://www.voedingscentrum.nl/nl/service/vraag-en-antwoord/zwanger-en-baby/kan-vitamine-a-tijdens-de-zwangerschap-kwaad.aspx#:%7E:text=Te%20veel%20vitamine%20A%20verhoogt,bevatten%20namelijk%20veel%20vitamine%20A
6. Stewart, D. H. (z.d.). Vitamin A in your pregnancy diet.  Geraadpleegd 16 september 2020, van https://www.babycenter.com/pregnancy/diet-and-fitness/vitamin-a-in-your-pregnancy-diet_675#:~:text=Why%20you%20need%20vitamin%20A%20during%20pregnancy,-Vitamin%20A%20is&text=Vitamin%20A%20is%20particularly%20essential,and%20helps%20with%20fat%20metabolism.
7. De Groene Vrouw. (2015, 29 april). Vitamine A & Zwangerschap. https://www.groenevrouw.nl/blog/vitamine-a-zwangerschap
8. (2019, 1 oktober). Cerascreen Nederland. https://www.cerascreen.nl/blogs/news/ijzertekort
9. orld Health Organization. (2020, 8 september). Vitamin D supplementation during pregnancy. https://www.who.int/elena/titles/vitamind_supp_pregnancy/en/
10. Omega-3 Fish Oil and Pregnancy. (2012, 27 april). American Pregnancy Association. https://americanpregnancy.org/home-page-featured/omega-3-fish-oil-and-pregnancy-986#:%7E:text=Research%20has%20confirmed%20that%20adding,effects%20on%20the%20pregnancy%20itself.
11. Bastos Maia, S., Rolland Souza, A., Costa Caminha, M., Lins da Silva, S., Callou Cruz, R., Carvalho dos Santos, C., & Batista Filho, M. (2019). Vitamin A and Pregnancy: A Narrative Review. Nutrients, 11(3), 681. https://doi.org/10.3390/nu11030681