Darmen en je mentale welzijn: de cruciale rol van de darm-hersen-as
Heb je wel eens last van een plotselinge neerslachtige bui? Of negatieve of depressieve gedachtes uit het niets? Heb je wel eens beseft dat dit misschien zou kunnen komen door wat je hebt gegeten of gedronken?
Wist je dat je darmen niet alleen verantwoordelijk zijn voor het verteren van voedsel, maar ook een cruciale rol spelen in je mentale welzijn en hoe je je voelt? En andersom, wist je dat je brein ook een grote invloed heeft op de werking van je darmen?
De verbinding tussen je darmen en je hersenen, bekend als de darm-hersen-as, is een fascinerend onderwerp dat steeds meer aandacht krijgt in de gezondheidswereld en heeft een groot effect heeft op je algehele gezondheid en welzijn.
Hoe werken je darmen en hersenen samen?
De darm-hersen-as is een complex communicatiesysteem tussen onze darmen en het brein. Je darmen en hersenen communiceren de hele dag door met elkaar via een complex netwerk van zenuwen, hormonen en biochemische stoffen, om informatie te verzenden en te ontvangen. Deze communicatie gaat twee kanten op en beïnvloedt niet alleen je spijsvertering, maar ook je stemming, emoties en mentale functies.
Je darmen zijn daardoor een soort tweede brein. Wanneer je microbioom in balans is, zijn er veel nuttige bacteriën aanwezig die een belangrijke rol spelen bij de vertering, het absorberen van voedingsstoffen en het onder controle houden van ontstekingen in het lichaam. Een gezond microbioom kan bijdragen aan een positieve mentale gesteldheid, terwijl een onevenwichtigheid in het microbioom kan leiden tot stemmingsstoornissen en mentale gezondheidsproblemen.
Welke bacteriën in je darmmicrobioom leven, wordt onder andere beïnvloed door wat je eet. De “goede” bacteriën maken stofjes en neurotransmitters aan, zoals serotonine, dopamine en GABA. Deze neuro-transmitters zijn weer van invloed op je stemming en emoties. Als we dit proces belemmeren door het eten van ongezonde voeding, riskeren we bijvoorbeeld mentale problemen of gebrek aan motivatie. Daarnaast voeden “slechte” bacteriën zich van ongezonde maaltijden en als je daar te veel van eet, krijg je er dus steeds meer. Uiteindelijk bepalen zij je gedrag en hoe je je voelt.
Als je een disbalans in je darmflora hebt, of bijvoorbeeld veel ontstekingen of een lekkende darm, wordt de communicatie tussen je darmen en je hersenen verstoord. Hierdoor kun je bijvoorbeeld meer last krijgen van angsten, depressies, vermoeidheid en prikkelbaarheid.
Om je mentaal goed te voelen, moeten je darmen ook in orde zijn!
Zou het kunnen dat jouw voeding- en lifestyle keuzes je mentaal beïnvloeden? Zit je niet zo lekker in je vel? Ga dan eens na wat je hebt gegeten de laatste tijd.
Voor een optimale gezondheid, is een gezonde darm-hersen-as essentieel. Als je darmen goed functioneren, zul je merken dat je ook een betere stemming hebt, meer energie hebt en beter kunt omgaan met stressvolle situaties.
En andersom: vaak als je darmproblemen hebt, ben je mentaal of emotioneel minder sterk (denk bijvoorbeeld aan wanneer je diarree hebt!). Op zo’n moment heb je vaak geen energie om een gezonde maaltijd te maken. Zo beland je snel in een vicieuze cirkel.
Oké.. En nu?
Nu je meer begrijpt over de darm-hersen-as en de impact op ons mentale welzijn, wil je natuurlijk weten hoe je die kunt ondersteunen. Gelukkig zijn er verschillende praktische stappen die je zelf kunt nemen voor een gezonde darm-hersen-as.
- Gezond eten: Focus op het eten van voldoende vezels, verse groenten en fruit, eiwitten, gezonde vetten en gefermenteerde voedingsmiddelen zoals yoghurt en kefir om je darmflora te voeden. Eigenlijk weer terug naar de basis, zoals onze voorouders deden: eet met de seizoenen mee.
- Vermijd irriterende voedingsmiddelen: Eet zo min mogelijk bewerkte voedingsmiddelen, geraffineerde suikers en kunstmatige toevoegingen. Die kunnen namelijk ontstekingen in de darmen veroorzaken. Blijf weg van ‘pakjes en zakjes’, overmatig alcohol en cafeïne en eet voedingsmiddelen die GEEN ingrediëntenlijst hebben. Puur dus.
- Probiotische voeding en prebiotica: Neem extra probiotische en prebiotische voedingsmiddelen om een gezonde darmflora te ondersteunen. Denk bij probiotische voeding bijvoorbeeld aan kefir, yoghurt, (gefermenteerde) zuurkool, kimchi en kombucha. Prebiotisch zijn bijvoorbeeld groenten, fruit, verse kruiden en paddenstoelen.
- Verminder stress: Zoek een manier die voor jou werkt om je stress te verminderen, zoals meditatie, yoga, wandelen, of ademhalingsoefeningen. Hoe minder stress je hebt, hoe beter de communicatie tussen je darmen en je brein wordt!
- Zorg voor dagelijkse beweging: Beweeg elke dag minimaal 30 minuten. Denk aan wandelen, fietsen, zwemmen of sporten.
De darm-hersen-as is een extra reden om te investeren in je (darm)gezondheid en extra aandacht te geven aan wat je eet. Niet alleen voor hoe je eruit ziet, maar juist voor hoe je je voelt en hoe je de wereld beleeft. Je productiviteit hangt voor een groot deel af van je mentale welzijn. Als je bijvoorbeeld een (ongezonde) afhaalmaaltijd eet als lunch, terwijl je de rest van de dag nog productief wilt zijn, kun je je afvragen of je daarvan de energie gaat krijgen die je nodig hebt.
Probeer dus bij het maken van eet keuzes niet alleen te denken aan de korte termijn (de paar minuten dat je het eten in je mond hebt), maar ga bij jezelf na wat het voor je doet op de lange termijn. Zorg goed voor je darmen – ze zorgen immers ook goed voor jou.
Geschreven door Laura Contreras