Waar je je de voorgaande jaren nog tegoed kon doen aan gerookte zalm, carpaccio, hertenbiefstuk en een glas bubbels, is het verstandig om deze dingen met kerst tijdens je zwangerschap te laten staan. Wat kun je tijdens kerst beter niet eten als je zwanger bent? En hoe zorg je ervoor dat je toch lekker (alcoholvrij) mee kunt proosten?
Tijdens je zwangerschap moet je extra opletten met wat je eet en drinkt. Niet alleen omdat gezonde en gevarieerde voeding goed is voor de ontwikkeling van de baby, maar ook omdat sommige voedingsmiddelen risico’s met zich meebrengen voor je ongeboren kind. Dat geldt voor de volle negen maanden. En als de feestdagen binnen jouw zwangerschapsperiode vallen, dan geldt het dus ook voor het kerstdiner.
Er zijn veel feestelijke gerechten die je als zwangere vrouw beter kunt laten staan. Natuurlijk beslis je uiteindelijk zelf wat je wel en niet wilt eten tijdens je zwangerschap. Maar een kerstdiner met carpaccio vooraf, halfdoorbakken biefstuk als hoofdgerecht en zelfgemaakte tiramisu als toetje is bijvoorbeeld geen slim idee.
In rauw vlees kan de toxoplasma parasiet zitten, net als op ongewassen groente of fruit. Toxoplasmose kan tijdens een zwangerschap leiden tot aangeboren afwijkingen bij je kind of een miskraam. In rauwe vis, zowel vacuümverpakte als verse vis, kan de listeria bacterie voorkomen. Net als in kazen van rauwe (ongepasteuriseerde) melk. Listeria is erg gevaarlijk voor je ongeboren baby. Nog een risico: rauwe eieren, want daar kan salmonella in voorkomen.
Oppassen voor deze voedingsmiddelen
Deze voedingsmiddelen kun je tijdens je zwangerschap beter laten staan:
Vlees
- Rauw vlees, zoals tartaar, carpaccio, filet americain, ossenworst.
- Rosé of halfdoorbakken biefstuk, ossenhaas of varkenshaas. Alles wat doorgebakken is kan echter wel.
- Ook bij sommige wildgerechten die met kerst veel gegeten worden, zoals hertenbiefstuk of eendenborst, is het vlees vaak nog rood van binnen.
- Rauwe, gedroogde of gefermenteerde vleeswaren, zoals chorizo, rosbief, rauwe ham, parmaham, salami, cervelaat.
- Pas ook op met lever, leversmeerworst en paté. Eet maximaal één boterham met leverworst per dag. Dit ivm een te hoge inname aan vitamine A uit dierlijke bron.
Vis
- Gerookte vis uit de koeling, zoals gerookte zalm, bokking, haring, sprot, forel. Dat geldt volgens het nieuwste advies zowel voor vacuümverpakte vis als voor vis in een andere soort verpakking.
- Rauwe vis, zoals sushi, kaviaar en haring.
- Rauwe schaal- en schelpdieren, zoals kreeft, garnalen, krab, mosselen, oesters, coquilles, kokkels.
- Neem ook geen roofvis, zoals zwaardvis, snoek, snoekbaars, haai, makreel, paling en tonijn. Eet deze ook niet uit blik of gerookt. In roofvissen kan te veel kwik of dioxine zitten.
Zuivel en eieren
- Rauwmelkse kaas (zachte en harde kaas). Op het etiket staat dan ‘au lait cru’ of ‘gemaakt van rauwe melk’.
- Sausjes gemaakt met rauw ei, zoals zelfgemaakte mayonaise.
- Let ook goed op bij toetjes: desserts zoals chocolademousse, advocaat, bavarois, meringue, crème brûlée, Italiaans roomijs en tiramisu kunnen rauwe eieren bevatten.
- Wil je een roerei, spiegelei of een gekookt eitje bij het kerstontbijt? Let er dan op dat het eigeel niet meer rauw is. Het risico op salmonellabesmetting bij zachtgekookte eieren is klein, namelijk 1 op 20.000. Het is aan jou of je dit wilt nemen.
Groente & fruit
Met groente en fruit kun je je naar hartenlust volstoppen. Let er alleen op dat alles goed is gewassen. Het Voedingscentrum raadt het eten van rauwe kiemgroenten tijdens de zwangerschap af, zoals taugé en alfalfa. Wanneer je bij mensen thuis eet of uiteten gaat, geef van te voren aan dat je zwanger bent en vraag of ze alles goed willen wassen.
HELP – Wat dan wel?
Gelukkig is er nog een heleboel wat je wél kan eten tijdens je zwangerschap. Tips voor een heerlijk én verantwoord kerstdiner voor zwangeren:
• Vleeswaren die gekookt, gebraden of goed gebakken zijn, kun je zonder zorgen eten. Een typisch kerstgerecht als kalkoen is bijvoorbeeld een gezonde keuze: het is mager vlees en zit vol eiwitten.
• Liever vis? Kies dan voor een vette vis, zoals gebakken zalm, bokking of sardientjes. Vette vis is goed voor de ontwikkeling van de hersenen van je baby. Maar ook kabeljauw, schol, schelvis, garnalen, krab, kreeft en mosselen kun je gewoon eten, als het maar goed verhit is geweest.
• Alle groenten mag je eten maar vooral broccoli, bloemkool, witlof, spruitjes, asperges en bietjes zijn erg goed om te eten tijdens je zwangerschap, omdat ze veel antioxidanten bevatten.
• Het voorgerecht is misschien wel de lastigste gang, want veel voorafjes bevatten rauw of gedroogd vlees, of rauwe of gerookte vis. Tip: kies voor een lekkere soep als voorgerecht, dan zit je sowieso goed.
• Ook hapjes en amuses bij de borrel bevatten vaak rauw vlees, paté of schimmelkaas. Zet daarom ook wat bakjes noten of gedroogd fruit neer: veilig, verantwoord en lekker.
• Met het toetje kun je ook veel kanten op. Bak bijvoorbeeld een taart of tulbandcake. Of kies voor fruit, voor een fijne vitamineboost.
• Kerstkransjes en kerststol: geen probleem! Maar niet te veel natuurlijk.
Vervanging van alcohol
Tijdens de kerstdagen vloeit de alcohol vaak rijkelijk. Bubbels bij de borrel, wijn bij het diner, een lekkere koffie met likeur toe. Als je al die drankjes moet overslaan omdat je zwanger bent, is het wel leuk als er een lekker alternatief tegenover staat:
- Maak een lekkere alcoholvrije cocktail.
- Of vul een karaf met water en voeg er munt of stukjes fruit aan toe. Dat staat ook nog eens heel feestelijk op tafel.
- Bij veel supermarkten en slijterijen kun je alcoholvrije wijn of bubbels kopen. Daar zitten best goede flessen tussen.
- En er zijn nog veel meer alcoholvrije drankjes te koop, zoals radler 0,0%, jillz 0,0% en alcoholvrije blikjes mojito.
Eén glaasje wijn, kan dat?
De keuze om toch een klein glas alcohol te nemen, is natuurlijk helemaal aan jou. Maar als je zwanger bent, is het verstandig om helemaal geen alcohol te drinken. Als je één glas wijn of bubbels drinkt, heb je daarna een alcoholpromillage van ongeveer 0,3. En je baby ook. De onvolgroeide lever van een baby kan alcohol nog niet afbreken, waardoor de ontwikkeling van je kind kan worden verstoord door de alcohol. Ook als je nog maar net zwanger bent, kan het drinken van alcoholeffect hebben op je baby.
Zwangerschap verbergen tijdens de kerstdagen
Ben je pas net zwanger en wil je dat nog even geheimhouden voor familie en vrienden, dan kunnen de kerstdagen best een uitdaging zijn. Je zal net zien dat je schoonmoeder zich heeft uitgesloofd op een rauwe visschotel; verzin dan maar eens een smoesje om de oesters en sushi te weigeren. En als je tijdens het kerstdiner steevast elk glas wijn afslaat, gaat dat op den duur ook opvallen. Maar er zijn genoeg opties om je zwangerschap tijdens de kerstdagen verborgen te houden:
• Ga gourmetten of fonduen. Op die manier kun je zelf vlees, vis en andere hapjes eruit pikken die je wél mag eten, zonder dat de andere dinergasten hun menu er op hoeven aan te passen.
• Verzorg het kerstdiner. Het kost je wel veel werk, maar je kunt dan in elk geval zelf het menu bepalen en ervoor zorgen dat er geen risicovolle producten op tafel komen te staan.
• Hetzelfde geldt voor de kerstborrel. Nodig je vrienden bij jou uit en zet een fles alcoholvrije wijn of bubbels op een aparte plek. Jij en je partner schenken alle drankjes in, zodat je je eigen glas regelmatig kunt bijvullen met jouw alcoholvrije drankje. Wel even opletten dat niemand jouw speciale 0,0%-fles ziet staan…
• Je kunt ook echte wijn in je glas schenken en doen alsof je een slok neemt, terwijl iedereen erbij staat.
• Zie je het niet zitten om alle kerstdrukte over de vloer te krijgen, dan is het een idee om binnen je familie of vriendengroep één iemand uit te kiezen om je babynieuws alvast mee te delen. Diegene vindt het vast geweldig dat hij of zij als een soort medeplichtige mee mag helpen om jouw geheim te bewaren. Ze kan ervoor zorgen dat jij alcoholvrije drank in je glas krijgt. Of ze kan haar lege wijnglas af en toe omwisselen met jouw onaangeroerde glas wijn.
• Of verzin een goede smoes waarom je niet mee eet of drinkt. Antibioticakuur, bijvoorbeeld. Heb je last van misselijkheid? Vertel het kerstgezelschap dat je eerder die dag iets verkeerds hebt gegeten en daarom bepaalde gangen van het diner even overslaat. Het valt anders zo zwaar op je gevoelige maag…
Heb je nog vragen of onzekerheden? Neem dan even contact op via deze link.